Glosariusz


Bardziej szczegółowe informacje na temat źródeł i definicji terminów w glosariuszu cyfryzacji znajdują się w tym pliku.

A

B

C

D

G

I

K

M

N

O

P

R

S

T

U

Z

A

  • Algorytm

    Jednoznacznie zdefiniowany zestaw instrukcji opisujących, w jaki sposób komputer lub człowiek może wykonać działanie, zadanie lub procedurę bądź rozwiązać problem.

  • Analityka danych

    Proces wydobywania spostrzeżeń i wiedzy z danych przy użyciu technik i narzędzi statystycznych lub innych.

  • Analityka dotycząca ludzi lub siły roboczej

    Zastosowanie zarządzania pracownikami opartego na sztucznej inteligencji wykorzystywane do wspierania procesu podejmowania decyzji dotyczących aspektów zarządzania zasobami ludzkimi. Wykorzystuje cyfrowe narzędzia i dane do mierzenia, raportowania i zrozumienia wydajności pracowników.

  • Automatyzacja

    Wykorzystywanie systemów lub procedur technicznych, aby umożliwić urządzeniu lub systemowi realizację (częściowo lub całkowicie) funkcji, która wcześniej była lub mogłaby być realizowana (częściowo lub całkowicie) przez człowieka.

B

  • Big data

    Zbiory danych charakteryzujące się objętością (duży rozmiar), szybkością (stale rosną) i różnorodnością (ustrukturyzowana i nieustrukturyzowana forma np. teksty), które są często wykorzystywane przez maszyny sztucznej inteligencji.

C

  • Chmura

    Chmura to sieć zdalnych serwerów na całym świecie, które są ze sobą połączone i działają jako jeden ekosystem. Serwery te są przeznaczone do przechowywania danych i zarządzania nimi, uruchamiania aplikacji, dostarczania treści lub usług (np. strumieniowe przesyłanie filmów, poczta internetowa, oprogramowanie biurowe lub media społecznościowe). Pliki i dane są dostępne online z każdego urządzenia podłączonego do Internetu.

  • Cyberbezpieczeństwo

    Ochrona systemów i sieci komputerowych przed ujawnieniem informacji oraz kradzieżą lub uszkodzeniem ich sprzętu, oprogramowania lub danych elektronicznych, a także przed zakłóceniem lub niewłaściwym ukierunkowaniem świadczonych przez nie usług.

  • Cyfrowa platforma pracy

    Obiekt lub rynek online działający w oparciu o technologie cyfrowe (w tym z wykorzystaniem aplikacji mobilnych), który jest własnością przedsiębiorstwa lub jest przez nie prowadzony, ułatwiający dopasowanie popytu i podaży na pracę świadczoną przez pracownika platformy.
    Przykładami platform są Uber, Glovo, Wolt czy Task Rabbit.

D

  • Deskilling

    Utrata w wyniku automatyzacji umiejętności i wiedzy potrzebnych do wykonywania pracy.

G

  • Grywalizacja

    Grywalizacja odnosi się do wprowadzenia pomysłów i koncepcji z gier, takich jak nagrody za postępy/kamienie milowe, do środowiska i procesów pracy w celu skłonienia pracownika do zachowań pożądanych przez pracodawcę, co w efekcie ma poprawić efektywność i produktywność. Może promować współpracę i interakcję między zespołami, zmniejszyć stres i poprawić ogólną satysfakcję pracowników w miejscu pracy.

  • Głębokie uczenie

    Gałąź uczenia maszynowego, która wykorzystuje (sztuczne) sieci neuronowe do naśladowania ludzkiego mózgu i poprawy możliwości uczenia się sztucznej inteligencji.

I

  • Identyfikacja za pomocą częstotliwości radiowej (RFID)

    RFID to „technologia czujników bezprzewodowych, oparta na wykrywaniu sygnałów elektromagnetycznych, która obejmuje trzy elementy: antenę lub cewkę, urządzenie nadawczo-odbiorcze (z dekoderem) i transponder (znacznik RF). […] Antena emituje sygnały radiowe w celu aktywacji tagu oraz odczytu i zapisu danych”.

  • Inteligentna osobista
    odzież ochronna (PPE)

    Inteligentna PPE jest ostatnim poziomem ochrony przed zagrożeniami dla pracowników i jest stosowana, gdy zagrożenia nie mogą zostać usunięte lub ich ryzyko nie może zostać zmniejszone przez środki zbiorowe lub organizacyjne, projekty inżynieryjne lub praktyki konserwacyjne. Łączy tradycyjną odzież z inteligentnymi częściami, takimi jak czujniki, detektory, moduły transferu danych, baterie, przewody.

  • Inteligentne systemy cyfrowe

    Termin zbiorczy oznaczający cyfrowe systemy monitorowania i zwiększania bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, w tym np. inteligentny sprzęt ochrony osobistej (który pozwala identyfikować poziomy gazów, toksyn, poziomy hałasu i temperatury wysokiego ryzyka), urządzenia ubieralne (zdolne do interakcji z pracownikami, z czujnikami, które mogą być wbudowane w kaski lub okulary ochronne), mobilne lub statyczne systemy wykorzystujące kamery i czujniki (np. drony, które skutecznie docierają do niebezpiecznych obszarów miejsc pracy i monitorują je, unikając narażania ludzi na niebezpieczeństwo w budownictwie i górnictwie).

  • Interakcja człowiek- robot (HRI)

    Interakcja człowiek-robot (HRI) to badanie interakcji pomiędzy ludźmi (użytkownikami) a robotami. HRI ma charakter multidyscyplinarny i obejmuje dziedziny interakcji człowiek-komputer, sztucznej inteligencji, robotyki, rozpoznawania mowy oraz nauk społecznych (psychologii, kognitywistyki, antropologii i czynników ludzkich).

  • Internet rzeczy (IoT)

    IoT to system cyber-fizyczny, w którym zebrane informacje są doprowadzane, za pośrednictwem Internetu, do komputerów w celu gromadzenia danych o procesach produkcji i pracy oraz analizowania tych danych z niespotykaną dotąd ziarnistością. Wiąże się to z tworzeniem przez ludzi „»wszechobecnego świata«, w którym wszystkie urządzenia (...) będą w pełni połączone w sieć”. IoT przekształca naszą interakcję ze światem fizycznym poprzez urządzenia połączone ze sobą na platformie (np. w chmurze) i wykonujące funkcje adaptacyjnie na podstawie danych wejściowych i programowania.

K

  • Kinematyka

    Gałąź fizyki, rozwinięta w mechanice klasycznej, która opisuje geometrycznie możliwy ruch punktów, ciał (obiektów) i układów ciał (grup obiektów) bez uwzględniania występujących sił (czyli przyczyn i skutków ruchów).

M

  • Modele predykcyjne oparte na sztucznej inteligencji

    Modele prognostyczne, które wykorzystują AI do analizy danych w celu przewidywania różnych czynników związanych z pracownikami, takie jak te stosowane w analityce osób. Można je wykorzystać do przewidywania, kto z pracowników najprawdopodobniej wkrótce opuści firmę w wyniku stresu lub wypalenia zawodowego albo z powodu braku motywacji, a więc powinien otrzymać więcej uwagi od menedżerów.

  • Monitorowanie pracowników

    Praktyka przechwytywania informacji o pracownikach, takich jak ich lokalizacja, samopoczucie i aktualne zadanie, w celu śledzenia wydajności i zgodności z polityką firmy, lecz również zidentyfikowania problemów zdrowotnych lub zagrożeń dla bezpieczeństwa. Odnotowuje się, że monitorowanie pracowników wiąże się z naruszeniem przepisów o ochronie danych i praw osobistych pracowników, a także może powodować stres i problemy ze zdrowiem psychicznym.

N

  • Nadzór nad
    pracownikami

    Bardziej inwazyjne monitorowanie pracowników, wykraczające również poza pracę i obejmujące takie działania jak śledzenie postów w mediach społecznościowych i wizyt na stronach internetowych w celu zebrania jak największej ilości informacji o pracownikach. Praktyki nadzoru nad pracownikami mogą naruszać przepisy o ochronie danych i prawa osobiste pracowników, a także powodować stres i problemy ze zdrowiem psychicznym.

  • Nowe systemy monitorowania bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

    Nowe systemy monitorowania BHP wykorzystują technologię cyfrową do gromadzenia i analizowania danych pochodzących od pracowników lub ze środowiska pracy w celu identyfikacji zagrożeń, oceny ryzyka, zapobiegania szkodom lub ich minimalizowania oraz promowania BHP.

O

  • Obróbka przyrostowa

    Produkcja addytywna wykorzystuje dane, oprogramowanie CAD (Computer-Aided-Design) lub skanery obiektów 3D do kierowania sprzętem w celu osadzenia materiału, warstwa po warstwie, w precyzyjnych kształtach geometrycznych. Jak sama nazwa wskazuje, produkcja addytywna dodaje materiał, aby stworzyć obiekt. Chociaż terminy „druk 3D” i „szybkie prototypowanie” są czasami używane w odniesieniu do wytwarzania addytywnego, każdy proces jest w rzeczywistości podtypem wytwarzania addytywnego.

  • Oprogramowanie do zarządzania relacjami z klientami (CRM)

    System do zarządzania relacjami z klientami, zwany systemem CRM (z ang. Customer Relationship Management), to zintegrowany system do zarządzania informacjami, który służy do tworzenia harmonogramów, planowania i kontroli usług sprzedażowych i przedsprzedażowych w organizacji. Systemy CRM obejmują sprzęt, oprogramowanie i narzędzia sieciowe w celu poprawy śledzenia obsługi klienta i komunikacji z nim.

P

  • Podnoszenie kwalifikacji

    Proces nabywania nowych umiejętności/uczenia się.

  • Półautomatyczne i w pełni zautomatyzowane decyzje

    Półautomatyczne podejmowanie decyzji odnosi się do decyzji ludzkich, wspieranych wynikami zautomatyzowanych algorytmów komputerowych (z integracją AI lub bez niej), natomiast w pełni zautomatyzowane podejmowanie decyzji odnosi się do nadania pełnej autonomii algorytmom komputerowym w podejmowaniu decyzji.

  • Praca za pośrednictwem platform internetowych

    Praca za pośrednictwem platform internetowych to w pełni płatna praca wykonywana poprzez platformę internetową, na takiej platformie lub za jej pośrednictwem. Jest to internetowa platforma komercyjna prowadzona przy użyciu technologii cyfrowych, która ułatwia kojarzenie popytu na pracę z jej podażą.

  • Praca zdalna

    Praca zdalna to dowolny sposób organizacji pracy umożliwiający pracę
    z domu bądź, ogólnie mówiąc, poza siedzibą pracodawcy lub w ustalonej lokalizacji. W tym kontekście nacisk położony jest na pracę zdalną, którą umożliwiają technologie cyfrowe (np. komputery osobiste, smartfony, laptopy, pakiety oprogramowania i Internet).

  • Przejrzystość
    algorytmów

    Przejrzystość algorytmów to zasada, zgodnie z którą czynniki wpływające na funkcjonowanie algorytmów i uzyskiwane przez nie wyniki powinny być widoczne, czyli przejrzyste, dla pracodawców, decydentów i pracowników, którzy korzystają z systemów wykorzystujących te algorytmy, regulują je i są pod ich wpływem. Zaangażowanie przedstawicieli pracowników jest niezbędne do budowania zaufania pracowników do systemów.

R

  • Robot przemysłowy

    Robot przemysłowy to automatycznie sterowany, reprogramowalny manipulator wielofunkcyjny, programowalny w trzech lub więcej osiach, który może być nieruchomy lub ruchomy.

  • Rzeczywistość wirtualna (VR) i rzeczywistość rozszerzona (AR)

    VR to wygenerowany komputerowo scenariusz, który symuluje doświadczenia ze świata rzeczywistego, natomiast AR łączy doświadczenia ze świata rzeczywistego z treściami wygenerowanymi komputerowo. AR można określić jako technologię „immersyjną”, zacierającą granice między rzeczywistością a światem wirtualnym, zwiększającą interakcję użytkownika z otoczeniem. W praktyce użytkownicy AR kierują swoje urządzenia (smartfony, urządzenia ubieralne itp.) w stronę konkretnego obrazu, który jest pozyskiwany i przetwarzany w celu stworzenia projekcji (2D lub 3D), z którymi użytkownik może wejść w interakcję.

S

  • System bezzałogowego statku powietrznego (SBSP)

    SBSP „składają się z płatowca i źródła zasilania, czujników pojazdu, zdalnego operatora, komputera pokładowego i siłowników pojazdu. Czujniki zbierają informacje o otoczeniu pojazdu, a siłowniki powodują jego ruch. Operator może odbierać informacje, patrząc bezpośrednio na pojazd (lot za pomocą »linii wzroku«) lub patrząc na obraz wideo przekazywany z pojazdu (lot z »widoku z pierwszej osoby«)”.

  • Sztuczna inteligencja (AI)

    Sztuczna inteligencja odnosi się do systemów, które wykazują inteligentne zachowanie, analizując swoje środowisko i podejmując działania – z pewnym stopniem autonomii – w celu osiągnięcia określonych celów. Systemy oparte na sztucznej inteligencji mogą być czysto programowe, działające w świecie wirtualnym (np. asystenci głosowi, oprogramowanie do analizy obrazu, wyszukiwarki, systemy rozpoznawania mowy i twarzy) lub AI może być osadzona w urządzeniach sprzętowych (np. zaawansowane roboty, autonomiczne samochody, drony czy aplikacje internetu rzeczy).

T

  • Tendencyjność danych

    Tendencyjność danych występuje wtedy, gdy dane zawierają systematycznie pewne rodzaje błędów, dla których niektóre elementy w zbiorze danych są bardziej lub mniej ważone i/lub reprezentowane niż inne. Społeczno-kulturowe uprzedzenia i przekonania programistów lub twórców oprogramowania mogą być powodem, dla którego systemy gromadzą i produkują tendencyjne dane.

U

  • Uczenie maszynowe

    Uczenie maszynowe to gałąź sztucznej inteligencji zajmująca się tym, jak komputery mogą się uczyć, rozwijać i ulepszać samodzielnie na podstawie danych bez interwencji człowieka.

  • Urządzenia ubieralne

    Urządzenia ubieralne to urządzenia elektroniczne z czujnikami i możliwościami obliczeniowymi (np. inteligentne zegarki, okulary z danymi lub inne urządzenia z wbudowanymi czujnikami lub znacznikami), które mogą zostać umieszczone na różnych częściach ciała w celu gromadzenia danych z myślą o ich przekazywaniu do innych systemów cyfrowych w celu ich przetwarzania. Można je wykorzystać do analizy danych fizjologicznych i psychologicznych, takich jak: uczucia, sen, ruchy, tętno, temperatura ciała i ciśnienie krwi, za pomocą aplikacji zainstalowanych na samym urządzeniu lub na urządzeniach zewnętrznych, takich jak smartfony podłączone do chmury.

Z

  • Zaawansowana robotyka

    Termin zaawansowana robotyka odnosi się do projektowania, produkcji i wykorzystania maszyn zdolnych do wykonywania trudnych i złożonych zadań z wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI) do interakcji z otaczającym je światem rzeczywistym.

  • Zadanie fizyczne

    Zadanie, które wymaga jednej lub więcej czynności fizycznych do jego
    wykonania.

  • Zadanie poznawcze

    Zadanie, które wymaga szeregu procesów umysłowych do jego wykonania, takie jak podejmowanie decyzji, rozpoznawanie wzorów oraz zadania oparte na mowie lub języku.

  • Zarządzanie
    algorytmiczne

    System zarządzania pracownikami, w którym proste (tj. pozbawione
    „inteligencji”) algorytmy i technologie cyfrowe (np. urządzenia monitorujące pracowników, komputery lub oprogramowanie do rozpoznawania twarzy) są wykorzystywane do zarządzania pracownikami w sposób zautomatyzowany lub półautomatyczny. Zapewnia środki do automatyzacji dużej liczby zadań związanych z zarządzaniem pracownikami (np. tworzenie harmonogramów, tworzenie zmian i monitorowanie pracowników za pomocą urządzeń ubieralnych).
    Zarządzanie pracownikami oparte na AI obejmuje symulację inteligencji niezbędną do radzenia sobie z niepewnością (np. dostarczanie różnych danych wyjściowych w oparciu o zmiany w środowisku), podczas gdy zarządzanie algorytmiczne ma charakter deterministyczny (tj. zawsze dostarcza tych samych danych wyjściowych, biorąc pod uwagę te same dane wejściowe).

  • Zarządzanie pracownikami oparte na sztucznej inteligencji (AIWM)

    Odnosi się do systemu zarządzania pracownikami, który gromadzi dane, często w czasie rzeczywistym, dotyczące miejsca pracy, pracowników i wykonywanej przez nich pracy, które następnie są wprowadzane do modelu opartego na sztucznej inteligencji, podejmującego zautomatyzowane lub półautomatyczne decyzje lub dostarczającego decydentom informacji na temat kwestii związanych z zarządzaniem pracownikami.

  • Zasada ludzkiej kontroli

    W zasadzie ludzkiej kontroli w transformacji cyfrowej sztuczna inteligencja i technologie cyfrowe wspierają, ale nie zastępują ludzkiej kontroli i decyzji lub informacji, konsultacji i partycypacji pracowników.
    Ukierunkowanie projektowania, rozwoju i użytkowania systemów cyfrowych na człowieka pozwala na wykorzystanie ich do wspierania pracowników, pozostawiając im kontrolę.

  • Zaufanie

    Zaufanie można zdefiniować jako nastawienie, że agent [technologia automatyzacji, czyli zaawansowana robotyka] pomoże osiągnąć cel jednostki w sytuacji charakteryzującej się niepewnością i podatnością na zagrożenia.

  • Zmiana kwalifikacji

    Proces nabywania nowych umiejętności/uczenia się.